Featured artist: Jessica van Deursen
29 December 2021
Jessica van Deursen is een beeldend kunstenaar en performance artist uit Rotterdam. Momenteel runt ze een crowdfunding-campagne voor haar project Re-Fashion, waarbij ze een jaar en een dag lang probeert haar kledingconsumptie radicaal te verduurzamen. We interviewden haar over haar project en over de crowdfunding, die je via Duitje kunt steunen.
Bekijk de campagne
Voor haar project Re-Fashion gaat Jessica gedurende een jaar en een dag één handgemaakte kledingset dragen. "Ik ben met dit project begonnen naar aanleiding van de eerste lockdown," vertelt Jessica. "Ik realiseerde me dat de impact die ik als kunstenaar kon hebben, beperkt werd toen we niet meer naar de winkels mochten en allemaal opgehokt thuis zaten, met name op het vlak van duurzaamheid, wat het hoofdthema van mijn werk is. Ik besloot dat ik die impact wel heb door te focussen op de vierkante meter van mijn lichaam, want dat is iets dat niemand van mij af kan nemen. Wij kunnen die impact allemaal hebben, door heel sec te kijken naar wat ons lichaam nodig heeft om te overleven. Daarmee strip je alle bijzaken qua consumptie af en blijft de essentie over.
Ik ben gestart met het verduurzamen van mijn haarverzorging met het project Knotting New. Vervolgens ben ik gaan onderzoeken hoe ik mijn eigen medicijnen kon maken in de loop van een jaar, door per seizoen allerlei kruiden binnen één kilometer van mijn woonhuis te verzamelen en telkens als ik een kwaal had de inhoud van mijn medicijnkast te vervangen. Nu ga ik weer een stapje verder, en ga ik mijn kledingconsumptie verder verduurzamen."
Ik ben gestart met het verduurzamen van mijn haarverzorging met het project Knotting New. Vervolgens ben ik gaan onderzoeken hoe ik mijn eigen medicijnen kon maken in de loop van een jaar, door per seizoen allerlei kruiden binnen één kilometer van mijn woonhuis te verzamelen en telkens als ik een kwaal had de inhoud van mijn medicijnkast te vervangen. Nu ga ik weer een stapje verder, en ga ik mijn kledingconsumptie verder verduurzamen."
"Ik heb impact door te focussen op de vierkante meter van mijn lichaam, want dat is iets dat niemand van mij af kan nemen."
"In veel culturen, waaronder een kleine honderd jaar geleden die van ons, ging kleding over van drager op drager. Die kleding had betekenis omdat het een geschiedenis had en met zorg was vormgegeven - er zaten allerlei symbolen in verborgen. Die kledingsymboliek maakte dat je een kledingstuk niet zomaar in de prullenbak flikkerde. In plaats daarvan was kleding degelijk en weerbarstig gemaakt, wat ook nodig was aangezien de meeste mensen een groot deel van hun leven slechts één kledingset droegen.
Ik realiseerde me hoe onwijs wij tegenwoordig vervreemd zijn geraakt van datgene dat we letterlijk elke dag aan ons lijf dragen, net zoals we vervreemd zijn geraakt van hetgeen we in ons lijf stoppen - veel van ons weten niet hoe we moeten koken, wat er in ons eten zit, en hetzelfde geldt voor onze medicijnen de verzorgingsmiddelen die we op onze huid en in ons haar smeren. Eigenlijk doe ik met dit project ook een soort archeologisch onderzoek naar vergeten wijsheid - misschien hele waardevolle kennis waarmee we ook weer een stukje autonomie terug kunnen pakken.
Het gaat erom dat we zelfvoorzienend kunnen zijn in die zaken die we nodig hebben om ons lichaam in leven te houden, maar ook dat we kunnen kiezen waar we wel of niet een bijdrage aan willen leveren. Want hoe komt het dat we zo afhankelijk zijn geworden van de supermarkt en de grote kledingwinkels wanneer we iets nodig hebben? Dat is wat we kennen. Daarom blijven we toch maar keer op keer die nieuwe spullen kopen, waardoor we dwang- en kinderarbeid aan de andere kant van de wereld en de vervuiling die daarbij gepaard gaat, blijven bemoedigen."
Ik realiseerde me hoe onwijs wij tegenwoordig vervreemd zijn geraakt van datgene dat we letterlijk elke dag aan ons lijf dragen, net zoals we vervreemd zijn geraakt van hetgeen we in ons lijf stoppen - veel van ons weten niet hoe we moeten koken, wat er in ons eten zit, en hetzelfde geldt voor onze medicijnen de verzorgingsmiddelen die we op onze huid en in ons haar smeren. Eigenlijk doe ik met dit project ook een soort archeologisch onderzoek naar vergeten wijsheid - misschien hele waardevolle kennis waarmee we ook weer een stukje autonomie terug kunnen pakken.
Het gaat erom dat we zelfvoorzienend kunnen zijn in die zaken die we nodig hebben om ons lichaam in leven te houden, maar ook dat we kunnen kiezen waar we wel of niet een bijdrage aan willen leveren. Want hoe komt het dat we zo afhankelijk zijn geworden van de supermarkt en de grote kledingwinkels wanneer we iets nodig hebben? Dat is wat we kennen. Daarom blijven we toch maar keer op keer die nieuwe spullen kopen, waardoor we dwang- en kinderarbeid aan de andere kant van de wereld en de vervuiling die daarbij gepaard gaat, blijven bemoedigen."
We vroegen Jessica hoe zij de rol van de kunstenaar ziet in het kader van dit soort maatschappelijke issues. Ze vertelt dat ze haar werk zich steeds meer beweegt naar het ontwerpen van lifestyles. "Ooit ging mijn werk heel autobiografisch over mij en mijn ontwikkeling als persoon. Maar ondertussen gebeurt er zoveel in de wereld: grote sociaal-maatschappelijke fenomenen als een COVID-uitbraak of een klimaatcrisis komen zodanig onze realiteit binnen dat ik mijzelf niet langer los kan zien van dit soort crises. Dus worden die fenomenen automatisch ook onderdeel van mijn persoonlijke verhaal.
Ik probeer in de traditie van de oude Grieken werk te maken over Levenskunst - hoe kan je nou een mooi, gelaagd, vol leven leiden en bewust vormgeven aan jouw bestaan? In de huidige tijd kan de rol van de kunstenaar die van facilitator zijn: iemand die interacties mogelijk maakt. Met Re-Fashion test ik of de methode die ik ga toepassen - het dragen van één set kleding gedurende een jaar en een dag - werkbaar is in deze tijd. Is dat niet zo, hoe komt dat dan? Kan ik dat aanpassen? Stel dat mijn overall snel slijt, dan zal ik zelf moeten leren om kleding te herstellen. In dit proces ga ik waarschijnlijk allerlei oude technieken leren, en die oude kennis toets ik aan de moderne praktijk."
Hoe vertaal je dit naar iets dat voor iedereen nuttig en toepasbaar is? Jessica vervolgt: "Ik realiseer me dat ik me als kunstenaar niet moet positioneren in een ivoren torentje, met een air van 'kijk mij eens fantastisch duurzaam doen'! Ik wil een concept maken waar iedereen mee uit de voeten kan. Als jij straks mijn blog leest, weet jij ook hoe je heel duurzaam de was kunt doen. Hoe jij dat kledingstuk waarbij een steekje loszit, zelf kunt herstellen, in plaats van het weg te gooien.
Het gaat mij om inspireren; om te ontdekken wat voor simpele, kleine stappen we zelf kunnen nemen. Hoe kan jij straks thuis het hele proces van kopen, dragen, wassen en herstellen van kleding duurzamer aanpakken? En voor iemand die geen affiniteit of ervaring heeft met het maken van kleding ga ik bijvoorbeeld vertellen wat voor wasmiddel je kunt gebruiken of zelfs zelf kunt maken. Het idee dat je voor je eigen spullen kunt en mag zorgen, geeft een enorm gevoel van empowerment. Het zijn allemaal tips, waar iedereen wat aan heeft, en het gaat je uiteindelijk ook geld schelen!"
Ik probeer in de traditie van de oude Grieken werk te maken over Levenskunst - hoe kan je nou een mooi, gelaagd, vol leven leiden en bewust vormgeven aan jouw bestaan? In de huidige tijd kan de rol van de kunstenaar die van facilitator zijn: iemand die interacties mogelijk maakt. Met Re-Fashion test ik of de methode die ik ga toepassen - het dragen van één set kleding gedurende een jaar en een dag - werkbaar is in deze tijd. Is dat niet zo, hoe komt dat dan? Kan ik dat aanpassen? Stel dat mijn overall snel slijt, dan zal ik zelf moeten leren om kleding te herstellen. In dit proces ga ik waarschijnlijk allerlei oude technieken leren, en die oude kennis toets ik aan de moderne praktijk."
Hoe vertaal je dit naar iets dat voor iedereen nuttig en toepasbaar is? Jessica vervolgt: "Ik realiseer me dat ik me als kunstenaar niet moet positioneren in een ivoren torentje, met een air van 'kijk mij eens fantastisch duurzaam doen'! Ik wil een concept maken waar iedereen mee uit de voeten kan. Als jij straks mijn blog leest, weet jij ook hoe je heel duurzaam de was kunt doen. Hoe jij dat kledingstuk waarbij een steekje loszit, zelf kunt herstellen, in plaats van het weg te gooien.
Het gaat mij om inspireren; om te ontdekken wat voor simpele, kleine stappen we zelf kunnen nemen. Hoe kan jij straks thuis het hele proces van kopen, dragen, wassen en herstellen van kleding duurzamer aanpakken? En voor iemand die geen affiniteit of ervaring heeft met het maken van kleding ga ik bijvoorbeeld vertellen wat voor wasmiddel je kunt gebruiken of zelfs zelf kunt maken. Het idee dat je voor je eigen spullen kunt en mag zorgen, geeft een enorm gevoel van empowerment. Het zijn allemaal tips, waar iedereen wat aan heeft, en het gaat je uiteindelijk ook geld schelen!"
Aan het werk met Annemieke Maas
In Nederland geven we per persoon honderden euro's per jaar uit aan kleding. In 2015 was dat rond de 720 euro per persoon [1] en onze kledingconsumptie is sindsdien alleen maar toegenomen. Voor datzelfde bedrag laat Jessica een set maken die jarenlang meekan, vervaardigd door een aantal ambachtslieden en bestaande uit duurzame, Europese materialen. Zo werkt ze samen met Annemieke Maas, die het stuk als coupeuse gaat vervaardigen. "Ik ben deze samenwerking aangegaan omdat ik me goed besef dat ik het niet allemaal zelf kan," vertelt Jessica. "Ik red me prima achter een naaimachine, maar een kwalitatieve overall die minstens een jaar en een dag mee moet gaan, kan ik niet zelf maken. Annemieke is iemand die hier jarenlang voor heeft gestudeerd, en ik kan heel veel van haar leren.
Door samen te werken, wordt je project rijker, beter, en creëer je een gemeenschap van vakmensen die elkaar onderhouden. Dit is hoe ik vind dat de samenleving zou moeten zijn, en dit model zal ik in kleine schaal namaken. Daarom maak ik de kledingpatronen die ik voor dit project gebruik ook open source, zodat jij die overall van mij thuis letterlijk na kunt maken, als je dat wilt. Maar mocht je denken: 'Nou, die broek van Jessica past totaal niet bij mijn levensstijl', dan is dat alleen maar interessant en mag je mijn werk naar hartelust aanpassen. Met die uitwisseling van kennis scheppen we een community waarin we van elkaar leren en op elkaar kunnen bouwen."
Door samen te werken, wordt je project rijker, beter, en creëer je een gemeenschap van vakmensen die elkaar onderhouden. Dit is hoe ik vind dat de samenleving zou moeten zijn, en dit model zal ik in kleine schaal namaken. Daarom maak ik de kledingpatronen die ik voor dit project gebruik ook open source, zodat jij die overall van mij thuis letterlijk na kunt maken, als je dat wilt. Maar mocht je denken: 'Nou, die broek van Jessica past totaal niet bij mijn levensstijl', dan is dat alleen maar interessant en mag je mijn werk naar hartelust aanpassen. Met die uitwisseling van kennis scheppen we een community waarin we van elkaar leren en op elkaar kunnen bouwen."
Je kunt Jessica's project Re-Fashion volgen op haar blog Arty Farty Life. Ben je geïnspireerd geraakt en wil je de crowdfunding steunen? Bekijk de crowdfunding van Re-Fashion hier. Dankjewel voor het lezen!
Reageer op deze blog
Delen